Τρίτη, Δεκεμβρίου 22, 2009

Zήσε τον Μύθο σου

Μετά από 15 χρόνια στη φυλακή ο Γιώργος αποφυλακίζεται. Πρώτες στιγμές έξω. Κάθε εικόνα στο δρόμο του είναι πολύτιμη. Δυο αγόρια που παίζουν, μια ξανθιά με τσάντα που λέει «Live your myth». Πράγματι ο Γιώργος πρόκειται σύντομα να ζήσει τον δικό του μύθο, που θα είναι παραλλαγή ενός εμβληματικού αρχαίου μύθου. Αλλά σε αντίθεση με τους ήρωες στους αρχαίους μύθους, τον κόσμο του Γιώργου δεν τον ορίζει κανείς χρησμός, κανένα πεπρωμένο. Δεν τον ορίζει ούτε κάποιο εξαντλητικά μελετημένο σχέδιο, όπως συνέβη στο «Οldboy», που κι εκείνο αυτούς τους μύθους πείραξε αριστουργηματικά. Τον μύθο του Γιώργου δεν θα τον υφάνει ούτε μοίρα ούτε σχέδιο, αλλά η τύχη. Για την ακρίβεια ένας συνδυασμός τυχαίου και αναγκαίου, εκεί που η βαθιά ανάγκη για επαφή συναντά το θεωρητικά αδιανόητο του τρόπου της επαφής.
Κύριο μέλημα του Γιώργου είναι να ξαναβρεί τα ίχνη του γιου του που τα έχασε όσο ήταν στη φυλακή. Προσπαθεί, δυσκολεύεται, αλλά τον εντοπίζει. «Έγινε αστυνομικός», ανακοινώνει σε δυο συγχωριανούς του, ενώ συμπληρώνει με νόημα: «Κάτι παιχνίδια που παίζει η ζωή τελικά». Εν τω μεταξύ η Στρέλλα ήθελε να πλησιάσει το Γιώργο για τους δικούς της λόγους. Ο Γιώργος μένει σε ένα φτηνό ξενοδοχείο. Δεν έχει μάθει άλλο τρόπο να πλησιάζει τους άντρες, χρησιμοποιεί αυτόν που έχει συνηθίσει. Θα του ζητήσει φωτιά. Θα τον φωνάξει στο δωμάτιό της να τον κεράσει ένα ουίσκι. Ο Γιώργος πιάνει το υπονοούμενο. Δεν θέλει και σκέψη όταν μια άγνωστη σε καλεί στο δωμάτιο της για ποτό. Πάει να την φιλήσει. Εκείνη διστάζει. «Είναι το οικονομικό, ε;», την ρωτά. «Όχι, δεν είναι αυτό».
Στο «Παιχνίδι των Λυγμών» το μεγάλο μυστικό βρισκόταν ανάμεσα σε σκέλια, εδώ όμως το τι κρύβεται ανάμεσα στα σκέλια της Στρέλλας είναι γνωστό. «Και δεν μου λες, εσύ τώρα τι ακριβώς είσαι;». «Τρανς που δεν έχει εγχειριστεί ακόμα. Γιατί, έχεις πρόβλημα;». Ο Γιώργος δεν έχει πρόβλημα. Κανένα. Μαζί με το μυστικό μετατοπίζεται από τα σκέλια και το σκάνδαλο. Οι σεξουαλικές ταυτότητες είναι ξεκαθαρισμένες και απαλλαγμένες από οποιαδήποτε ψυχολογική περιπλοκή σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, όχι μόνο για τη Στρέλλα αλλά και για τον Γιώργο. Την ώρα που θα αποκαλυφθεί το μετατοπισμένο μυστικό της ταινίας γίνεται το διάλειμμα. Και αναρωτιέσαι τι νόημα έχει να συμβαίνει κάτι τόσο κραυγαλέο. Η δυσφορία σου ευτυχώς κρατά για λίγο. Μόλις τα φώτα ξανακλείσουν, ο παράγοντας «στατιστική απιθανότητα» θα εξαφανιστεί, το νόημα θα βρεθεί και οι εξηγήσεις θα φανούν πειστικές. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ξαναφέρνοντας στο μυαλό σου τις προηγούμενες σκηνές, διαπιστώνεις ότι φωτίζονται από μια ειρωνεία τραγική και ταυτόχρoνα εκθαμβωτικά λεπτή.
Περιέργως όμως, ενώ η ταινία πετυχαίνει το δυσκολότερο, ενώ πετυχαίνει να εξηγήσει επαρκώς τα όσα έγιναν πριν το μυστικό, δεν πετυχαίνει να χειριστεί εξίσου ικανοποιητικά το από εκεί και πέρα. Μόλις η ένταση των αρχικών αντιδράσεων υποχωρήσει, η ταινία φαίνεται να αποσυντονίζεται: μια δραματουργικά άκαιρη έμφαση σε ραντεβού με πελάτη, μια κομβικής σημασίας δήλωση συμφιλίωσης που περιέχει μια - δυο ατάκες που χάνουν το μέτρο φλερτάροντας άθελά τους με το κωμικό, ενώ και η τελική σκηνή της γιορτής μάλλον τεντώνεται αχρείαστα, τόσο χρονικά όσο και ως περιεχόμενο, την ώρα που ας πούμε η παρόμοιας λογικής τελική γιορτή του «Shortbus» δημιουργούσε ανάταση.
Εκτός από ένα κοριτσάκι -σε συμβολικό μάλιστα ρόλο- πουθενά στον κόσμο της «Στρέλλας» δεν θα δεις γεννημένο θηλυκό. Σίγουρα δεν θα το δεις στους ηθοποιούς, ενώ έχω την εντύπωση ότι δεν θα το δεις ούτε στα άφθονα γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους. Η ταινία είναι ανάμεσα στα άλλα και ένα τραγούδι αγάπης για τα μεταμορφωμένα θηλυκά, επιλέγοντας να τους χαρίσει όλο το χώρο.
Μέσα σε όλα τα (σ)τρελλά ρίσκα που πήρε ο Πάνος Κούτρας (από αυτό του πιο εξτρίμ δυνατού θέματος, ως το οικονομικό, αφού η ταινία δεν πέτυχε να επιχορηγηθεί και γυρίστηκε ως ανεξάρτητη παραγωγή), ήταν και το να βασίσει την ταινία του σε μια ερασιτέχνη. Είναι ξεκάθαρο ότι αν η Μίνα Ορφανού πρόδιδε το ρόλο της, θα κατέρρεε μαζί και όλη η «Στρέλλα», που ούτως ή άλλως ακροβατούσε σε τεντωμένο σχοινί. Ωστόσο, όσο αυθεντικά είναι τρανς άλλο τόσο αυθεντικά μετατρέπεται στη Στρέλλα, παίζοντάς την φυσικά, ανεπιτήδευτα, δίχως υπερβολές, δικαιώνοντας όλα τα ρίσκα κι όλο το όραμα του σκηνοθέτη της και επιτρέποντάς του να παραδώσει μια ταινία που πολύ δύσκολα θα ξεχαστεί.
Στο βαθμό που η «Στρέλλα» είναι μια σύγχρονη ελληνική τραγωδία, είναι για να υποστηρίξει ότι ίσως τελικά μερικά πράγματα δεν είναι και τόσο τραγικά. Κι αν δεν είναι και τόσο τραγικά, δεν υπάρχει και η ανάγκη να καθαρθούν. Αρκετά με τις καθάρσεις, τις τιμωρίες, τις ενοχές, όλο αυτό το κακό που προσποιείται το καλό.
(Κείμενο γραμμένο για το ελculture)

10 Comments:

At 12/23/2009 10:04:00 π.μ., Anonymous Σωτήρης said...

Αγαπητέ κ. Ο.Β. καλημέρα.
Διάβασα την κριτική σας και μου άρεσε.
Προβληματίζομαι όμως αν θα δω το έργο ,
γιατί μου αρέσει πολύ αυτός ο στίχος ενός φίλου σας.

Γυναίκες όπου παριστάνουνε τους άντρες,
Τι ασχήμια.
Αντρες που παριστάνουν τις γυναίκες,
Τι βλασφήμια.

 
At 12/23/2009 04:54:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Το θέμα όμως φαντάζομαι πως είναι ότι -πιθανότατα όχι για όλους, αλλά για μερικούς τουλάχιστουν ανθρώπους- ισχύει και το εξής:

Άντρες που γεννήθηκαν άντρες,
Τι λάθος.
Άντρες που παριστάνουν τις γυναίκες,
Τι ανάγκη.

 
At 12/23/2009 05:17:00 μ.μ., Anonymous Σωτήρης said...

Κατανοώ (έτσι τουλάχιστον νομίζω ) και συμφωνώ.
Και το στιχάκι ,το ίδιο καλό με του φίλου σου.
Είναι όμως λίγες, πολύ λίγες, αυτές οι περιπτώσεις
όπου η φύση άλλαξε γνώμη, την τελευταία στιγμή.

 
At 12/23/2009 07:24:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Aυτό νομίζω δεν μπορούμε να το ξέρουμε, αν και είναι σίγουρο ότι η επιστήμη κάνει προσπάθειες να μας το πει και αυτό με απόλυτη σιγουριά, στο γενικότερο πλαίσιο χαρτογράφησης του ανθρώπινου πλάσματος και της οριστικής απαλλαγής του από την ψευδαίσθηση της ψυχής.

 
At 12/29/2009 12:15:00 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Ἀργὰ τὴν εἶδα τὴν Στρέλλα, ἀγαπητὲ old boy, καὶ εἶχα ἀποφύγει νὰ σᾶς διαβάσω πρίν. Δὲν φαντάζεσθε πόσο πολὺ συμφωνῶ, ἰδιαίτερα μὲ τὰ λιγότερο θετικὰ στοιχεῖα τῆς κριτικῆς σας. Δὲν εἶχα, ὅμως, ἀντιληφθεῖ πόσο εἶναι πράγματι ἕνα τραγούδι ἀγάπης γιὰ τὶς γυναῖκες αὐτές, καὶ ἔχετε καὶ πάλι δίκηο, εἶναι˙ ὅπως εἶναι καὶ ἡ κυρία Ὀρφανοῦ ἐξαιρετική. Καὶ γι᾽αὐτὸ ἤμουν ἄδικος καί, ὡς συνήθως, προπετὴς ὅταν εἶπα στοὺς φίλους μου, βγαίνοντας ἀπὸ τὸν Μικρόκοσμο καὶ ὁδεύοντας στὸν ἄλλο ὑπέροχο μικρόκοσμο, τὶς παρακείμενες Κοῦκλες ὅτι δὲν μοῦ ἄρεσε ἡ ταινία...

Σωτήρη, νὰ δεῖτε τὴν ταινία, σᾶς προτείνω. Καὶ νὰ πᾶτε ἐν συνεχείᾳ γιὰ ἕνα ποτὸ στὶς Κοῦκλες.

 
At 12/29/2009 12:41:00 π.μ., Blogger Old Boy said...

Χμ, στην παράγραφο που αναφέρω ότι είναι ένας ύμνος στα μεταμορφωμένα θηλυκά, η αλήθεια είναι ότι αμφιταλαντεύτηκα. Γενικά οι τόσο μονοδιάστατοι κόσμοι με κάνουν να ασφυκτιώ, κι αυτή ήταν ας πούμε μια ένσταση που είχα για το «2» του Παπαϊωάννου ή -πολύ εντονότερα- για την προπαίδευση στο Ναυτικό ;) Αλλά τελικά μου φάνηκε επιλογή αγάπης και όχι επιλογή αποκλεισμού, οπότε και το εξήγησα έτσι. Παρεμπιπτόντως όμως φίλος που είδε την ταινία απόψε και τον είχα βάλει να τσεκάρει αν υπάρχουν γυναίκες στα εξωτερικά γυρίσματα, μου είπε ότι διέκρινε γυναίκες, οπότε η μισή μου παρατήρηση είναι μάλλον άκυρη (αλλά ταυτόχρονα κι ο κόσμος λιγότερο ασφυκτικός).
Όπως και να ΄χει, χαίρομαι που σας άρεσε το κείμενο.

 
At 12/29/2009 09:24:00 π.μ., Blogger xomeritis said...

"Στο βαθμό που η «Στρέλλα» είναι μια σύγχρονη ελληνική τραγωδία, είναι για να υποστηρίξει ότι ίσως τελικά μερικά πράγματα δεν είναι και τόσο τραγικά."

Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο δεν είναι τραγική η δυσλειτουργικότητα της σύγχρονης (και όχι μόνο) ελληνικής οικογένειας. Και η υπέρβαση από την μονοπυρηνική οικογένεια στην εκτεταμένη που προτείνει η Στρέλλα για να λειτουργήσει χρειάζεται κάποια κάθαρση, διαφορετικά η συσσώρευση κάτω από το χαλί θα συνεχίζεται, προμηνύοντας τα μελλοντικά σκοντάμματα.

Στον αντίποδα της "Στρέλλας" ο «Κυνόδοντας».

Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα old boy μου για μας τους διαφορετικούς που είτε νοιώθουμε την ανάγκη να «παριστάνουμε» τις γυναίκες, είτε όχι είναι πολύ σκληρότερη από τα feel good ξόρκια της Στρέλλας. Μεγάλη η δυσκολία για ν’ αποτινάξεις την οικογενειακή, ελληνική κληρονομιά. Πόσο μάλιστα αν την βαραίνουν οι τροπές που πήρε η ιστορία τη Στρέλλας. Η σιωπή της ελληνικής επαρχίας σ’ αυτά τα θέματα φωνάζει δυνατά και ξεκάθαρα.

 
At 12/29/2009 06:35:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Θωμά, το θέμα με την Στρέλλα (την ηρωίδα) είναι ότι εκτός από ένα πατς μορφίνης η συμπεριφορά της δεν μαρτυρά ότι θεωρεί πως έγινε και κάτι τρομερό.
Την απουσία αυτή (φανερών) ενοχών της μπορούμε να την εξηγήσουμε με δύο τρόπους: ή είναι εντελώς πειραγμένη ψυχικά και τίποτα δεν της κάνει εντύπωση ή είναι ένας χαρακτήρας που με κάποιο μυστηριώδη τρόπο έχει καταφέρει να μην κλονίζεται από κανένα ταμπού, έχει καταφέρει να τιθασεύσει και το υπερεγώ της.
Δεν μπορώ να διακρίνω στις προθέσεις του Κούτρα έστω και υπαινιγμό της πρώτης εκδοχής, οπότε τελικά καταλήγω πως η «Στρέλλα» (η ταινία) υποστηρίζει την άποψη της έλλειψης ανάγκης κάθαρσης.
Όσο για τη σχέση της «Στρέλλας» με τον «Κυνόδοντα» (και εν μέρει και με την «Ακαδημία Πλάτωνος») είναι ένα εντελώς ενδιαφέρον θέμα, που ωστόσο ο μόνος τρόπος για να γράψει κανείς για αυτό είναι αναλύοντας χαρτί και καλαμάρι όλα τα μυστικά των ταινιών.

 
At 12/30/2009 01:28:00 μ.μ., Blogger Nechayev said...

*spoiler warning.
Την παρακολούθησα την ταινία χθες στην " Έλλη " στην Ακαδημίας. Συμφωνώ σε γενικές γραμμές με τα γραφόμενά σου. Εστιάζω στο ότι τραβήχτηκαν κάπως παραπάνω η σκηνή των Χριστουγέννων και η σκηνή με τον πλουσιόπαιδα που σνίφαρε κόκα. Πιστεύω πως έπρεπε να δοθεί περισσότερη βάση στη σκηνή της επιστροφής του Γ. στο χωριό και το ερημωμένο σπίτι του.
Τέλος, ο σκίουρος τι ακριβώς συμβόλιζε?

 
At 12/30/2009 06:41:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Στα Χριστούγεννα θεωρώ ότι το κύριο λάθος είναι το παρατεταμένο σαλιάρισμα με τον Γιούρι, όσο για το πλουσιόπαιδο αφενός είχε μια μυρωδιά κοινωνικής καταγγελίας (;;;) που δεν κόλλαγε ιδιαίτερα αφετέρου και κυριότερα είναι μια σκηνή που νωρίτερα στην ταινία και πριν τις αποκαλύψεις θα λειτουργούσε πολύ καλύτερα, ενώ τώρα στο χρονικό σημείο που είναι μοιάζει λίγο ξεκάρφωτη.
Ο σκίουρος πρέπει να είναι φίλος της αλεπούς του «Αντίχριστου», αν τον έχεις δει :) Σοβαρολογώντας, φαντάζομαι κάτι σαν την ευτυχία, το όνειρο κλπ

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home